تفاوت بین طراحی و نقاشی چیست؟

اکثر اوقات می­بینیم که برخی از افراد، طراحی و نقاشی را به جای یکدیگر به ­کار می­برند و اطلاعات چندانی از تفاوت­های این دو ندارند. گرچه به­ وسیله هر دو هنر، می­توان احساسات و باورهای خود را به شیوه هنری به تصویر کشید؛ اما این دو نه فقط در معنا، بلکه در انواع تکنیک و به­ کارگیری ابزارها نیز با هم تفاوت­های بارزی دارند.

یک تفاوت طراحی و نقاشی این است که در نقاشی از قلمو و رنگ استفاده می­گردد؛ در حالی­که عموما طراحی، بدون نیاز به این ابزارها صورت گرفته و در آن از مداد یا در برخی موارد، نوع خاصی از خودکار استفاده می­گردد. برای اینکه بیشتر با تفاوت­های این دو هنر آشنا شوید پیشنهاد می­کنیم تا پایان مقاله با ما همرا باشید.

تاریخچه طراحی

طراحی دارای قدمت زیادی است و در زمان­های قدیم یکی از ابزارهای مهم برای ایجاد ارتباط با دیگران به شمار می­رفت. در آن دوران که حتی مداد هنوز ساخته نشده بود، با خاکستر چوبی که آتش گرفته بود بر روی دیوار و داخل غارها به طراحی می­پرداختند. برخی از این آثار متعلق به ۳۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح بوده و شامل طراحی حیوانات مختلف و اشکال انتزاعی است. در ادامه برای آشنایی بیشتر با تفاوت طراحی و نقاشی به معرفی هنر طراحی و ابزارهای لازم برای اجرای آن پرداخته­ایم.

1. ابزارهای طراحی

در دنیای امروز دیگر اجرای طراحی تنها به ابزارهایی مانند مداد و ذغال و… وابسته نیست؛ چرا که با پیشرفت تکنولوژی می­توان در رایانه و یا به کمک سایر وسایل پیشرفته، یک اثر بی­نظیر خلق نمود. اگرچه برای شروع لازم است هنرجو از ابزارهای قدیمی استفاده کرده و مراحل پیشرفت را به آرامی طی کند.

1. طراحی خطی

طرحی که بدون سایه و یا لکه رنگی باشد و تنها با خط ترسیم گردد، طرح خطی نامیده می­شود. این طرح از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که در صورت عدم مهارت در حفظ تناسبات، حتی با اضافه شدن سایه باز هم اثر نهایی جذابیت چندانی نخواهد داشت!

2. طراحی نور و سایه

اگر علاقه­ دارید یک نقاش زبردست شوید، ابتدا لازم است طراح خوبی باشید! بنابراین دانستن تفاوت طراحی و نقاشی اولین قدم برای حرفه­ای شدن خواهد بود. در طراحی با مفهومی به نام سایه روشن رو به رو هستیم که به معنای تغییر درجه سایه از روشنی به تیرگی است. مهارت در این امر، تاثیر بسزایی در اجرای درست سایه و حجم در آثار شما دارد. در آثار هنرمندان بزرگی همچون لئوناردو داوینچی ، می­توان به وضوح استفاده از این تکنیک را به شکل ترسیم هاله­ تیره در اطراف مدل دید.

تاریخچه نقاشی

قدمت نقاشی تقریبا شش برابر قدمت زبان نوشتاری است! در واقع انسان­های اولیه برای رساندن منظور خود سعی می­کردند از اشکال مختلف استفاده کنند. یکی از قدمی­ترین نقاشی­ها به ۳۲۰۰۰ سال قبل تعلق دارد که در غار ترسیم شده و در آن حیواناتی همچون شیر، بوفالو و اسب به تصویر کشیده شده است.

1. پیش از تاریخ (نقاشی­های پیش از تاریخ در شرق و غرب آسیا)

پس از دانستن نکات مربوط به تفاوت طراحی و نقاشی بد نیست نگاهی به دوران پیشاتاریخ داشته باشیم تا با نقاشی­های به جا مانده از آن دوران نیز آشنا شویم.

در غارهای ماروس اندونزی (شرق آسیا) نقاشی­هایی با قدمت ۴۰۰۰۰ سال یافت می­شود که اغلب به صورت اشکال هندسی و شابلون دستی می­باشند. با بررسی آثار مختلف در دوران پیش از تاریخ، به این نتیجه رسیده­اند که انسان­ها به منظور شکار روح به نقاشی حیوانات می­پرداختند. همچنین طبق سنت قدیمی در مصر (غرب آسیا) لازم بود برای آرامش متوفی، دیوارهای آرامگاه نقاشی و تزئین گردد .

تاریخچه نقاشی در ایران

حال که تفاوت طراحی و نقاشی را دانستیم، ذکر این نکته خالی از لطف نیست که میان نقاشی سنتی و مدرن نیز تفاوت­هایی وجود دارد که این امر به خوبی با مقایسه آثار قدیمی و جدید هنرمندان قابل مشاهده است

به دلیل تنوع زیادی که در نژاد و قوم ایرانی وجود دارد و تحولات بسیاری که در حوزه­های مختلف فرهنگی، مذهبی و… در کشور شاهد بوده­ایم، نقاشی ایرانی دارای ویژگی­های خاص و منحصر به فردی می­باشد که آن را از هنر دیگر مناطق جهان متمایز نموده­است.

معروف­ترین هنر تصویری ایران، مینیاتور یا نگارگری است که البته نقاشی ایرانی صخره­نگاری، نقوش برجسته و… را هم شامل می­شود. هنرمندان این دوره که به تفاوت طراحی و نقاشی نیز واقف بودند، با استفاده از رنگ­های خالص و انواع خطوط ساده به خلق آثار بی­نظیر می­پرداختند. تحولاتی که در هنر نقاشی ایران ایجاد گردید در هر یک از دوران­ها به شرح زیر است:

1. دوران هخامنشی

از مهم­ترین ویژگی­های هنر تصویری در این دوران می­توان به نقوش برجسته که بر دیوار حک می­گردید، تصاویر نگهبانان نیزه­دار، شیر و دیگر حیوانات اشاره نمود که اغلب با آجرهای لعاب­دار در رنگ­های مشکی، سفید و یا کبود ساخته می­شد. آثاری همچون تخت جمشید از این دوران به یادگار مانده است که نشان دهنده نظم، تقارن و ریتم در نقوش برجسته آن زمان می­باشد.

2. دوران اشکانی

برخلاف دوره هخامنشی، هیچ نظم و انسجامی در هنر این دوران دیده نمی­شود. هنر رایج دوره اشکانی، گچبری رنگی بود. همچنین  با تاثیرپذیری از غرب، هنر نقاشی دیواری نیز به آن اضافه شد که اغلب به تصاویری از مسایل مذهبی، انسان و حیوان و همچنین آذینگری پرداخته می­شد.

از مهمترین اثر به جامانده این دوره می­توان به دیوارنگاره های کوه خواجه سیستان اشاره نمود.

3. دوران ساسانی

در بررسی آثار گذشته نیز می­توان تفاوت طراحی و نقاشی را به وضوح دید. طراحی به عنوان پایه نقاشی شناخته می­شود و در قدیم نیز با اضافه شدن رنگ یک اثر نقاشی تکمیل می­گردید.

نقاشی و گچبری دو هنر رایح این دوره به حساب می­آمد و اکثر هنرمندان به نظم در آثار خود اهمیت زیادی می­دادند. هنر دوران ساسانی الهام گرفته از غرب و آسیای غربی بوده و اغلب نقوشی از جانوران و گیاهان نمادین در آن دیده می­شد. دلیل استفاده از این نمادها، ترویج موضوعات اعتقادی و مسایل سیاسی بود.

نقاشی­دیواری های ایوان کرخه و تپه حصار نمونه­هایی از آثار این دوره می­باشد.

4. دوران سامانی

در نیشابور سفالینه­های نقش­دار و نقاشی­های دیواری یافت شده که الهام گرفته از هنر دوران ساسانی و آسیای میانه می­باشد. از خصوصیات مهم چهره­نگاری این دوره، می­توان به چهره گرد با چشمانی ریز و دهان کوچک اشاره نمود.

5. دوران سلجوقی

یکی از مهم­ترین دوره­ها در تاریخ هنر اسلامی این دوره است که  هنر آن تحت تاثیر سنت­های مانوی بوده است. سفالینه­های منقوش و میناکاری از آثار هنری این زمان بود. همچنین سفالینه­های کاشان که داستان­های ادبیات فارسی مانند: بیژن ومنیژه و شکار بهرام گور  بر روی آن­ها تصویرسازی شده است.

تکنیک­های طراحی

برای درک بهتر تفاوت طراحی و نقاشی لازم است که به تعریف تکنیک­های طراحی بپردازیم؛ هنگامی که نقاش با توسل به آموخته­هایش و دانشی که در هنرهای تجسمی دارد، می­کوشد عناصر مختلف را با هم ارتباط بدهد و به خلق اثر بپردازد در مرحله طراحی قرار دارد. در واقع او در این مرحله درگیر رنگ نیست و تنها با مجموعه ای از خطوط، بافت و … در تلاش است تا ایده ذهنی خود را با تکنیک­های مختلف این هنر به تصویر بکشد.

انواع طراحی

در گذشته، طراحی تنها به عنوان یک مرحله کمکی برای اجرای یک اثر هنری به شمار می­رفت و به تنهایی یک اثر مستقل هنری به حساب نمی­آمد؛ اما امروزه در یک طراحی به خوبی می­توان سبک، خلاقیت و احساسات هنرمند را مشاهده نمود و آن را یک اثر کامل دانست. بنابراین بر اساس اهدافی که یک هنرمند دارد، می­توان انواع طراحی را به موارد زیر تقسیم­بندی کرد:

1. طراحی چهره

به طور معمول برای اکثر طراحان، طراحی چهره اولین قدم برای شروع یادگیری محسوب می­شود. شاید تفاوت طراحی و نقاشی در این نوع طراحی بیشتر دیده شود چرا که برای شروع، تنها به یک مداد و کاغذ نیاز دارید و به ابزارهای دیگری مثل مدادرنگی و یا… احتیاجی نیست. در این مرحله، نحوه صحیح گرفتن مداد و عجول نبودن در یادگیری بسیار مهم است.

2. پرتره

متداول­ترین نوع طراحی، پرتره می­باشد که شامل صورت تا شانه سوژه بوده و در زاویه­های مختلف اجرا می­گردد.

3. مناظر طبیعی

همان­طور که اسمش پیداست، هنرمند به طراحی طبیعت و ثبت جزئیات آن در اثر هنری خود می­پردازد.

4. طراحی با مداد

به طور معمول ابزار رایج طراحی، مداد می­باشد که از گرافیت ساخته شده است. میزان نرمی و سفتی این مداد بستگی به میزان نسبت رس و گرافیت دارد؛ به عبارتی دیگر هرچه رس کمتر باشد، مداد نرم­تر و بهتر خواهد بود. برای شروع طراحی با مداد بهتر است از یک مداد HB وسپس B6 استفاده نمایید.

5. طراحی تکنیکال

همان طور که گفتیم تفاوت طراحی و نقاشی تنها در استفاده از ابزارها نیست بلکه هر کدام از این هنرها شاخه­ها و شیوه­های اجرایی متفاوتی نیز دارند.

نوعی طراحی که بیشتر بر جزئیات اثر تمرکز می­کند و بر یادگیری آکادمیک تاکید دارد، طراحی تکنیکال نامیده می­شود.

تفاوت اسکیس با طراحی

اسکیس به معنای طراحی سریع است بدون اینکه به جزئیات بپردازیم. در این روش، هدف تنها نمایش حالت کلی سوژه بوده و به تناسبات توجه­ای نمی­شود. این نوع طراحی به صورت دست­آزاد و خط­های روان صورت می­گیرد. در واقع اسکیس نوعی طراحی است و شامل جزئیات کار نمی­شود.

تکنیک­های نقاشی

شاید شما هم با شنیدن نام نقاشی بیشتر به یاد ابزارهایی مثل: قلمو، آبرنگ یا مدادرنگی بیفتید اما باید بگوییم که هنر نقاشی بسیار وسیع­تر و پیچیده­تر از این ابزارها است. در واقع امروزه به واسطه ذهن خلاق هنرمندان، ابزارهای زیادی در اختیار آن­ها قرار دارد که می­توانند بر اساس تکنیک و روشی که به آن علاقه­مند هستند آن ها را انتخاب کنند.

انواع نقاشی

نقاشی را می­توان روی هر زمینه­ای انجام داد؛ دیوار، پارچه، سفال و… از مهم­ترین بسترهای مناسب برای خلق آثار هنرمندان به شمار می­روند. همچنین متریال مختلفی نیز برای این هنر در نظر گرفته شده که عبارتند از : ماسه، خاک رس و… که این امر مهم­ترین نکته در تفاوت طراحی و نقاشی می­باشد. به دلیل تنوع بالایی که در این حوزه وجود دارد، انواع نقاشی با ابزارهای خاص پدید آمد که در ادامه به آن می­پردازیم:

1. نقاشی با آبرنگ

در زمان­های قدیم، پودر رنگدانه را با یک مایع چسبناک مانند: عسل، شیره و… مخلوط می­کردند و به عنوان آبرنگ  از آن استفاده می­نمودند. در این تکنیک، هنرمند به کمک قلموی آغشته به آبرنگ بر روی کاغذ یا مقوا به ترسیم اشکال مختلف می­پردازد. از جمله هنرمندان معروف این تکنیک، وان دایک و ویلیام ترنر هستند.

لازم به ذکر است قبل از اینکه به یادگیری آبرنگ بپردازید، ابتدا ضروری است که طراحی پایه را یاد بگیرید؛ این نکته بسیار مهم است چرا که در آبرنگ امکان رفع اشتباه و تصحیح آن وجود ندارد.

1. نقاشی رنگ روغن

تکنیکی است که در آن فرد به کمک رنگ روغن، به اجرای تکنیک می­پردازد. در واقع این رنگ، از جوشاندن گیاه بذر کتان به وجود می­آید و سپس آن را با رنگدانه­ها ترکیب می­نمایند. یک نکته مهم در تفاوت طراحی و نقاشی تکنیک­های متنوع و فوق­العاده­ای است که در دنیای نقاشی وجود دارد و دست هنرمند را در اجرای تصورات ذهنی خود بازتر می­گذارد.

نقاشی رنگ روغن جزو یکی از سخت­ترین تکنیک­ها برای هنرجویان به شمار می­رود و لازم است فرد با تمرین زیاد به آن تسلط کافی پیدا کند.

2. نقاشی اکریلیک

از تکنیک­های معروف نقاشی، آکریلیک می­باشد که حلال آن آب است اما با این حال پس از خشک شدن اثر، نسبت به آب مقاوم می­شود! برعکس تکنیک رنگ روغن، کار با این تکنیک راحت می­باشد و آثار زیبایی را می­توان با آن خلق نمود.

3. نقاشی با مداد رنگی

استفاده از مدادرنگی می­تواند تجربه­ای هیجان­انگیز و بسیار لذت بخش باشد؛ در باور عموم این تکنیک به عنوان یک روش حرفه­ای دست­کم گرفته می­شود و اکثر افراد که شناختی از تفاوت طراحی و نقاشی ندارند حتی آن را نوعی ابزار طراحی نیز می­دانند! اما به کمک آن می­توان آثار بسیار زیبا و منحصر به فردی خلق کرد. استفاده از مدادرنگی به هنرمند کمک می­کند تا بر روی نقاشی، کنترل زیادی داشته باشد که این امر در نهایت سبب می­شود تا خروجی کار یک تصویرسازی حرفه­ای و جذاب باشد.

نکته مهم در این تکنیک، استفاده از کاغذ مناسب به عنوان زمینه نقاشی است؛ به عنوان مثال کاغذ بریستول یا ایربراش که مخصوص سیاه­قلم و نقاشی است، برای این روش مناسب­تر می­باشد.